لینک در سایر پادکست خوان ها:

متن پادکست:

سلام همفسر به آوای سه شنبه این هفته خوش اومدین
من سید جلال امیرعطایی هستم و شما در حال گوش دادن به پادکست شیش دقیقه با گردشگری هستید. این پادکست کوتاه کاریه از موسسه گردشگری آوای فطرت که سه شنبه ها تقدیمتون میشه.

ریشه واژه جشن

دهم بهمن ماه برابر با جشن سده، از جشن های باستانی ایران زمین است. لغت جشن در زبان پارسی از لغت "یَسنَه" اوستائی به یادگار مانده است چون اصلاً تمام اعیاد، دینی بوده مانند عید فروردگان و عید مهرگان، در این اوقات بصورت ویژه به پرستش و مراسم دینی می پرداختند یا به عبارت دیگر " یـَــزِشْــنْ "می کردند از این جهت روزهای متبرک را جشن خوانده اند.
در دایره کلمات و فعالیتهای زرتشتی، جشن به معنای شادی و رقص نبوده، بلکه مراسمِ نیایش، جشن گفته می‌شده است. مثلاً در دوران ایران باستان، مجلس ختم یا "پُرسه"، "جشن" نامیده می شده است.

وجوب شرکت در جشن

گاهی شرکت در پاره ای از این جشن‌ها و یا مراسم‌های پرستش اجباری بوده است و این اجبار باعث تعطیلی امور روزانه و مردم بوده است تا حتما در آنها شرکت کنند.
در کتاب "بُندَهِش " به معنای آفرینش و نام یکی از مهمترین متون دینی ـ تاریخی زرتشتی، به خط و زبان پهلوی، آمده است:” اگر کسی در سال یکبار به گَهَنبار نرود یک ثلث از ثوابهایی که کرده بکاهد و یک ثلث به گناهانش بیفزاید
جشن هایی مانند جشن فروردینگان، اردیبهشتگان، خردادگان، تیرگان، امردادگان، شهریورگان، مهرگان، آبانگان، آذرگان، دیگان (خرم روز)، بهمنگان، سپندارمذگان، نوروز، یلدا، چهارشنبه سوری، سده، نوسره از مشهورترین آنها هستند.

جشن سده یعنی چه؟

جشن سده، که در شاهنامه نیز از آن یاد شده، نماد پیدایش آتش و نشان گرما و حیات و سرچشمه تحولاتی شگرف در زندگی بشر است.
سده به عنوان بزرگترین عید اجتماعی ایران اساطیری و قدیم محسوب می شده و آتش افروزی، ویژگی اصلی این جشن است.
همه مردم در جمع کردن هیزم و روشن کردن آتش مشارکت داشتند. همه به صحرا رفته و کوهه هایی از بوته تهیه می کردند و معتقد بودند، که این آتش، بازمانده سرما را نابود می کند.
دکتر مهرداد بهار می نویسد: «در جشن سده، سپر، شمشیر چوبین و بوق سفالین می فروختند و صورتک هایی بر چهره می زدند.» به نظر می رسد آیین های نمایشی خاصی با ابزار آلات فوق، در شب جشن سده و در کنار آتش، به شادمانی و پایکوبی مردم، معنای دیگری می داد. نواختن چنگ و چَغانِه، در آن شب مرسوم بود.

فلسفه وجودی جشن سده

درباره فلسفه وجود آن اقوال گوناگونی در مورد آن وجود دارد. بطور مثال
در آثار الباقیه آمده:
_ روز دهم ماه بهمن روز عید است که آن را سده گویند، یعنی صد که یادگار اردشیر بابکان ساسانی است و علت این جشن را می گویند که هر گاه روزها و شب ها را جداگانه بشمارند، عدد صد به دست می آید.
_ بعضی عنوان می کنند: این روز عید هوشنگ پیشدادی است که تاج عالم را به دست آورده است.
_ و یا گفته اند: در این روز جهنم از زمستان بیرون می آید. از این رو آتش می افروزند تا شر بر طرف گردد.

جشن سده در شاهنامه

در اینجا به اشعار حکیم سخن فردوسی پرداخته و حسن ختام این اپیزود قرار می دهیم.
شب آمد برافروخت آتش چو کوه
همان شاه در گرد او با گروه
یکی جشن کرد آن شب و باده خَورد
سده نام آن جشن فرخنده کرد
ز هوشنگ ماند این سده یادگار
بسی باد چون او دگر شهریار

سخن پایانی

همسفران گرامی
به پایان این قسمت رسیدیم. مارو در شبکه های اجتماعی دیگر مانند ایتا، اینستاگرام و تلگرام دنبال کنید و با بازدید از سایت اوای فطرت دات آی آر در جریان آخرین اخبار موسسه قرار بگیرید.
اگه شما هم مطلبی درباره گردشگری دارید برای ما بفرستید تا با نام و نشان خودتون منتشر بشه.
دلتان شاد و لبتان خندان