مراسم جشن سده در تاجیکستان برگزار شد

امروز، سه‌شنبه ۳۰ ژانویه (۱۰ بهمن) در تاجیکستان روز «جشن سده» است و مردم در همه مناطق کشور این آیین کهن و باستانی را رسما جشن گرفته‌اند.

اخیرا یونسکو، سازمان آموزشی و علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد، با پیشنهاد ایران و تاجیکستان جشن سده را در فهرست «میراث فرهنگی ناملموس» خود وارد کرد.

امامعلی رحمان، رئیس‌جمهور تاجیکستان، هم در پیامی جشن سده را به مردم کشورش تبریک گفت.

این جشن کهن در قبای نو در پارک فردوسی شهر دوشنبه برگزار شد، همان حکیم توس و سراینده شاهنامه که هوشنگ، پسر سیامک، را برای اختراع آتش این طور ستود: «ز هوشنگ ماند این سده یادگار، بسی باد چون او دیگر شهریار».

مجید سلیم، نویسنده تاجیک، به بی‌بی‌سی گفت که « اصلا سده را ابوالقاسم فردوسی احیا و زنده کرد. در شاهنامه فردوسی جایگاه سده مثل جایگاه اسب مقدس است. وقتی که رزم‌ها اتفاق می‌افتاد، اول پهلوانان از بالای آتش می‌گذشتند و بعد به نبرد می‌رفتند.»

آتش از عناصر مهم جشن سده بوده است. آتش نماد پیروز‌ی نور و روشنی بر تاریکی، نیکی بر بدی، و گرمی بر سردی عنوان می‌شود.

شاید به همین دلیل، در میدان تجلیل از جشن سده در شهر دوشنبه چند جا به عنوان نماد اصلی این جشن گلخن (آتش بزرگ) افروخته شد.

در تاجیکستان معمولا از آیین‌های کهن باستانی به عنوان فرصتی برای نمایش هنرهای مردمی، صنایع دستی، و دستاوردهای کشاورزان و باغداران استفاده می‌شود.

جشن سده را پیوندی میان شب یلدا و نوروز می‌دانند.

سیدعلی گلف، استاد دانشگاه کشاورزی تاجیکستان، در این باره گفته است: «سده آن وقت جشن گرفته می‌شود که ۴۰ روز از شب یلدا گذشته است. مردم تاجیکستان چله‌براران هم می‌گویند. این جشنی است که ۵۰ شب و ۵۰ روز مانده تا نوروز تجلیل می‌شود، یعنی جشن آمادگی به فصل بهار و ایام کشت و کار است.»

معرفی و فروش بذر و نهال درختان و میوه و سبزیجات از بخش‌های مهم دیگر جشن سده امسال بود.

در میان مهمانان جشن سده برخی از ایرانی‌ها و افغان‌ها هم حضور داشتند.

مصلح سلجوقی، شاعر و پژوهشگر اهل افغانستان، که اکنون در آلمان زندگی می‌کند، یکی از آنها بود.

آقای سلجوقی در مورد حضورش در جشن سده چنین گفت: «من در جشن نوروز هم این جا بودم. دیدم که نوروز را واقعا باشکوه تجلیل کردند، به اندازه‌ای که مرا واقعا گریه گرفته بود، اشک ریختم. گفتم، ببینید این جا هست که فرهنگ ما دوباره احیا می‌شود. ما دوباره به آن چه که بودیم، می‌رسیم.»

از هفت سال پیش به این سو، ۳۰ ژانویه (۱۰ بهمن) در تاجیکستان سده رسما جشن گرفته می‌شود.

در همه شهرها و نواحی این کشور برنامه‌هایی به این مناسبت برگزار می‌‌کنند.

تاجیک‌ها سده را مثل نوروز و تیرگان و مهرگان از آیین‌های کهن و باستانی خود می‌دانند.

ابتدای ماه دسامبر گذشته، با تلاش‌های تاجیکستان و ایران، یونسکو سده را ثبت جهانی کرد که نشان‌دهنده ریشه‌های کهن و مشترک فرهنگ و تمدن دو ملت بزرگ ایران و تاجیکستان بوده است.

شادی و نشاط و خرسندی و همکاری و همبستگی از مهمترین پیام‌های جشن سده است که در بزرگداشت این آیین کهن در پایتخت تاجیکستان امروز محسوس بود.